روش‌های رسوب‌زدایی
تعیین ابعاد مسأله
کلید یک رسوب‌زدایی موفق و بهینه در تعیین ابعاد مسأله برای حل می‌باشد. برای این منظور ابتدا با استفاده از میله‌های مخصوص در نقاط مختلف از سقف مخزن میزان رسوب تعیین میشود و سپس پروفیل رسوب کلی در مخزن با استفاده از این اطلاعات تخمین زده میشود. همچنین با نمونه‌برداری از رسوب و انجام آزمایشهای مربوطه میتوان کیفیت رسوب و مواد اصلی تشکیل‌دهندۀ آن را برای برنامه‌ریزی بهینۀ عملیات استخراج نمود. اندازه‌گیری مجدد این پروفیل در زمان پیشرفت عملیات میزان کارآیی رسوب‌زدایی و زمان مناسب برای تخلیۀ مخزن را مشخص می‌نماید. پروفیلهای رسوب در حین پیشرفت عملیات در یک مخزن در اسلایدها نشان داده شده است.
برنامه‌ریزی برای حل مسأله
با استفاده از پروفیل رسوب و خواص فیزیکی آن میتوان در خصوص موقعیت نصب جت-نازلهای دوار، جت-نازلهای ثابت و نیز دمای مورد نیاز برای شستشو (با استفاده از بویلر بخار و یک مبدل در مسیر گردش نفت خام) تصمیم‌گیری نمود.
سپس جت-نازلهای دوار از دریچههای سقف مخزن وارد شده و رو به سمتی که انباشتگی رسوب در آن بیشتر است قرار میگیرند. پمپهای گردش نفت به یکی از دریچههای پایین مخزن نصب میگردند تا جریان خروجی از مخزن پس از گرم شدن در یک مبدل حرارتی تا دمای مناسب (با توجه به خواص فیزیکی رسوب) به نازلها ارسال شده و دوباره به مخزن باز گردند. برای اتصال پمپ، مبدل و نازل از لوله‌های 6 اینچی استفاده شده است. علاوه بر این از یک اسکلت فلزی برای نگهداری نازل استفاده میگردد. روی این اسکلت تجهیزاتی قرار دارد که به وسیله آن میتوان نازل را به صورت اتوماتیک در مواقع ضروری درون مخزن به گردش درآورد. تصویر شماتیک این مرحله در ادامه آمده است:
برای مرحلۀ شستشوی مخزن تجهیزات مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد که اهم آن در ادامه معرفی شده است:
ترکیب حرارت و مومنتوم ایجاد شده توسط نازل باعث میشود تا تودههای رسوب گرم شده و حرکت کنند و به این ترتیب دوباره به صورت معلق در داخل مخزن درآیند. میزان دبی خروجی از هر جت-نازل حداکثر تا m3/hr1200 است. در این شرایط برای افزایش قابلیت نگهداری رسوبات معلق شده در داخل مخزن به صورت پیوسته مقداری نفت خام تازه نیز به مخزن تزریق میشود.
تمیزکاری نهایی
پس از اتمام شستشو با جت-نازلها و حذف حداکثر میزان رسوبات مخزن در مرحله آخر کلیه آب و نفت درون مخزن تخلیه شده و سقف مخزن بر روی پایهها خود قرار میگیرد. در ادامه پس از باز کردن دریچههای جانبی مخزن ابتدا هوادهی طبیعی و سپس هوادهی با استفاده از فنهای مخصوص (با موتورهای ضدانفجار) انجام میشود و در آخرین مرحله پرسنل با استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب و هیدرو-دوزرهای هیدرولیکی رسوبات انتهای مخزن را با حلال مناسب (معمولاً گازوئیل) مخلوط کرده و با پمپهای مخصوص به خارج از مخزن منتقل مینمایند. در انتها و پس از انتقال تمامی رسوبات به بیرون از مخزن نیز پرسنل برای تمیزکاری و شستشو نهایی سطوح وارد مخزن میشوند. تصاویر تمیزکاری نهایی و تجهیزات مربوطه در ادامه آمده است:
